Chuẩn bị cho ngày lễ ăn hỏi của mình đã không ít đôi bạn trẻ hoang mang và lo lắng vì không biết ăn hỏi cần những gì và những thủ tục của hai bên gia đình có đôi nét khác nhau....
Mỗi vùng, mỗi miền có những nét đẹp riêng nhưng tựu chung lại đều có những nét tương đồng nhất định.
Thành phần tham gia:
Nhà trai:
Chú rể, bố mẹ, ông bà, gia đình,bạn bè và một số thanh niên chưa vợ
bưng mâm quả (hoặc bê tráp). Thường thì người bê tráp là nữ nhưng do mâm
quả bây giờ khá nặng nên có thể thay thế bằng nam. Số người bê tráp là
số lẻ, 3, 5, 7, 9 hoặc 11.
Nhà gái: Cô dâu, bố mẹ, ông bà, gia đình và một số nữ chưa chồng để đón lễ ăn hỏi, số nữ đón lễ vật tương ứng với số nam bưng mâm.
Lễ vật:
Trầu,
cau; bánh cốm; mứt sen; rượu; chè; thuốc lá; bánh phu thê (bánh xu xê),
bánh đậu xanh, lợn sữa quay, tiền dẫn cưới, nữ trang cho cô dâu v.v.
Trong
lễ vật của nhà trai đưa sang còn tùy thuộc vào yếu tố kinh tế cũng như
phong tục của mỗi vùng. Như ở Hà Nội lợn sữa quay là một lễ vật không
thể thiếu, nhưng ở Nghệ An và một số tỉnh miền Nam lại không có lễ vật
này.
Thủ tục:
Rước lễ vật:
Tất cả các lễ vật phải được sắp xếp gọn gàng và thẩm mỹ. Và nhất thiết
phải được bày vào quả sơn son thếp vàng (hay mâm đồng đánh bóng, phủ vải
đỏ). Có như thế mới nhấn mạnh được tính biểu trưng của lễ vật. Xưa,
người đội lễ phải khăn áo chỉnh tề, thắt dây lưng đỏ. Nay, các cô gái
đội lễ đã có áo dài đỏ thay thế nên không cần phải dùng thắt lưng đỏ
nữa. Dù dùng phương tiện đi lại là: ô tô, xích lô, xe máy, hay đi bộ thì
đoàn ăn hỏi cũng nên dừng lại cách nhà gái khoảng l00 m, sắp xếp đội
hình, rồi mới đội lễ vào nhà gái. Đây thực sự là một hình thái văn hóa
dân tộc.
Tiếp khách: Vì đây là một lễ trọng
nên nhà gái phải chuẩn bị chu đáo hơn lễ chạm mặt. Tuy nhiên, do nội
dung chủ yếu của lễ này là sự bàn bạc cụ thể, chính thức của hai gia
đình về việc chuẩn bị lễ cưới, nên nhà gái không bày tiệc mặn mà chỉ bày
tiệc trà. Ngày nay hầu hết các gia đình gái đều chuẩn bị tiệc mặn để
thết đãi gia đình trai mong tạo hòa khí gắn bó và hàn huyên. Nghi thức
trao nhận lễ vật cũng nên trở thành nghi thức bắt buộc.
Cô dâu: phải
ngồi trong phòng cho đến khi nào chú rể vào đón hoặc cha mẹ gọi mới
được ra. Ra mắt tổ tiên bằng cách thắp hương lên bàn thờ. Sau đó cô dâu
sẽ cầm ấm trà đi từng bàn để rón nước mời khách.
Nhà gái:
Nhà gái nhận lễ rồi đặt một phần lên bàn thờ gia tiên. Khi lễ ăn hỏi
xong, bánh trái, cau, chè được nhà gái “lại quả” (chuyển lại) cho nhà
trai một ít, còn nhà gái dùng để chia cho họ hàng và người thân.
Lưu ý:
Đối với cau thì phải xé chứ không được dùng dao để cắt. Khi nhà trai
nhận lại tráp để bê về thì phải để ngửa, không được úp tráp lại.
Biếu trầu:
Xưa, sau lễ ăn hỏi, nhà gái dùng các lễ vật nhà trai đã đưa để chia ra
từng gói nhỏ để làm quà biếu cho họ hàng, bè bạn, xóm giềng,… Ý nghĩa
của tục này là sự loan báo: Cô gái đã có nơi có chỗ.
Trong việc
chia bánh trái, cau, chè cau phải chia theo số chẵn, nhưng kiêng chia
hai quả, nghĩa là mỗi nơi từ bốn quả cau, bốn lá trầu trở lên. Con số
chẵn là số dương, số lẻ là số âm dùng trong việc cúng lễ.
Theo lối
mới bây giờ, cũng chia bánh trái, thường có kèm theo những tấm thiếp
của đôi bên hai họ báo tin đính hôn của đôi trẻ. Nếu ngày nghênh hôn
không xa ngày hỏi, trong thiếp sẽ ghi rõ lễ cử hành vào ngày nào. Trong
trường hợp này có khi cùng với thiếp “báo hỷ” lại có thiếp mời tiệc
cưới.
Trang phục: Trang phục cho cô dâu: một bộ
áo dài, vừa có thể mặc trong lễ cưới, vừa có thể mặc ở những dịp lễ hội
sau này. Có thể sắm cho cô dâu tương lai những đồ trang sức sau: xuyến,
vòng, hoa tai. Chú rể mặc comple, cà vạt.
Chia lễ:
Nhà gái thường nhờ các cô gái trong họ hoặc bạn bè chia giúp. Khi nhà
trai dẫn lễ ăn hỏi tới nhà gái, nhà gái thường làm cơm thết đãi. Sau lễ
ăn hỏi đôi bên kể là giao kết gắn bó với nhau rồi. Tuy vậy ngày xưa các
cặp vị hôn phu và hôn thê cũng không được phép gặp nhau, trừ trường hợp
đặc biệt lắm đôi bên cha mẹ mới cho phép. Phong tục ngày nay đổi khác,
sau lễ ăn hỏi đôi trai gái thường gặp nhau luôn. Từ lễ ăn hỏi đến lễ
cưới, xưa kia có khi hàng hai ba năm, nhưng ngày nay thời gian đó thường
được rút ngắn, có khi chỉ vài ba ngày.
Lễ ăn hỏi xong đôi bên
trai gái chờ lễ cưới là xong nhưng theo tục xưa, có nhiều nhà gái đã
nhận ăn lễ hỏi của nhà trai cũng không cho cử hành lễ nghênh hôn sớm, có
khi vì cô gái còn quá nhỏ tuổi, có khi vì cha mẹ thương con vì không
muốn con sớm phải về nhà chồng.
Ảnh minh họa: Internet
Bánh cốm Hàng Than, Bánh cốm Hà nội, Bánh cốm An Ninh 49 Hàng Than, Cưới hỏi trọn gói