 |
| Cô dâu chú rể lạy bốn lần trước bàn thờ tổ tiên |
Đối với người đã mất thì cô dâu chú rể phải lạy bốn lạy. Với người sống thì hai lạy. Thế lạy phải cung kính. Cô dâu trao hoa cầm tay cho phụ dâu rồi mới tiến hành làm lễ, đầu phải cúi thật sát đất, động tác phối hợp đều đặn, lạy xong cô dâu chú rể đứng thẳng người nghiêm trang trước bàn thờ rồi mới bái.
Nghi lễ gia tiên trong đám hỏi
Khi nhà trai đến, đội ngũ các chàng trai cô gái đại diện cho hai họ xếp hàng ngang, đứng đối diện nhau để trao và nhận mâm quả. Sau đó đội bê tráp nhà gái sẽ mang mâm quả đặt trước bàn thờ gia tiên. Thông thường, tráp trầu cau được đặt chính giữa vì tráp này được mở đầu tiên để dâng lên bàn thờ tổ tiên. “Nam tả nữ hữu”, nhà gái đứng bên phải còn nhà trai đứng bên trái bàn thờ. Khi lễ vật đặt xong nhà trai sẽ làm thủ tục trình lễ. Người chủ hôn nhà trai mở đầu bằng việc nói về ý nghĩa khi đem lễ vật tới. Đáp lời nhà trai, cha của cô dâu chấp nhận, sau đó nhà trai xin phép mở nắp tráp rồi trình lễ vật. Sau đó, cô dâu được cha hoặc mẹ dắt từ trong phòng ra để chào họ hàng hai bên rồi chuẩn bị làm nghi lễ gia tiên.
Lễ gia tiên sẽ được tiến hành như sau: Theo nghi lễ gia tiên của người miền Nam, đầu tiên chủ hôn nhà trai trình họ nhà gái cặp nến để làm lễ lên đèn. Thủ tục lên đèn xong thì bố (hoặc anh trai, em trai) cô dâu bước tới trước bàn thờ, đốt nhang, khấn gia tiên. Bố cô dâu lạy bốn lần rồi thắp nhang lên bàn thờ để mở đầu cho chú rể bước tới làm lễ. Có nơi làm ngược lại, thủ tục lên đèn được thực hiện sau khi đã đốt nhang, khấn gia tiên xong. Sau đó chú rể làm lễ khấn, bái trước bàn thờ gia tiên. Trong khi đó, cô dâu và gia đình đứng chứng kiến. Khi đã xong, đôi uyên ương quay ra lạy ông bà, cha mẹ vợ. Tuy nhiên, một số địa phương thì tân lang tân nương đều làm lễ khấn, bái gia tiên cùng lúc.
 |
| Chủ hôn chuẩn bị nến để làm lễ lên đèn |
Lễ gia tiên trong đám cưới
Bên nhà trai:
Trước khi khởi hành qua nhà gái, nhà trai thường chuẩn bị mâm cơm để làm lễ cúng bái gia tiên. Chủ hôn và chú rể sẽ làm lễ trước bàn thờ tổ tiên.
Khi nhà trai rước dâu về, mẹ chồng sẽ đích thân ra đón con dâu. Nghi lễ đầu tiên là cô dâu phải vào cử hành lễ gia tiên ở nhà chồng rồi chào họ hàng bên chồng.
 |
| Cô dâu chú rể cùng làm lễ gia tiên |
Dẫn đầu đoàn nhà trai là trưởng tộc hay một vị lão niên. Khi gần tới nhà gái, họ nhà trai sẽ dừng lại. Một người lớn tuổi trong họ nhà trai sẽ cùng với rể phụ bưng khay trầu rượu bước tới nhà gái, trình rượu và báo giờ làm lễ rước dâu. Đại diện nhà gái sẽ bước ra chào đón họ nhà trai. Họ nhà trai được mời vào. Thứ tự đứng tính từ trong bàn thờ ra thì đầu tiên chủ hôn, cha mẹ rồi mới đến vai vế khác như bác, chú,… sau lời mở đầu nói về mục đích gặp gỡ của hai họ, đại diện nhà trai xin phép rước dâu về. Khi được họ nhà gái cho phép, chú rể vào phòng để trao hoa cho cô dâu rồi sau đó cùng nhau tiến hành làm lễ bái gia tiên. Làm lễ gia tiên xong, đôi uyên ương đến lạy ông bà, cha mẹ vợ. Theo như trước đây thì làm hai lạy nhưng ngày nay các bậc cha mẹ thường bỏ qua thủ tục này cho con cái.
Xã hội phát triển, cuộc sống của người dân có nhiều biến chuyển thì hệ thống phong tục và nghi lễ cũng phải chuyển đổi để phù hợp với nếp sinh hoạt hiện đại. Tuy nhiên, phong tục làm lễ trước gia tiên vẫn được người Việt gìn giữ, đó là nét văn hóa đẹp được lưu truyền qua bao thế hệ.
